Zuivel: de witte motor of de witte sloper?

Nederlanders zijn het langste volk ter wereld en Friezen steken daar nog eens bovenuit. Volgens wetenschappers kan dit een gevolg zijn van generaties lang melk drinken. Maar de meningen zijn inmiddels verdeeld over zuivel. Is het nu wel of niet goed voor elk? Is melk een witte motor of een witte sloper? Wij krijgen hier vaak vragen over. Vaak heeft men maar een deel van het verhaal gehoord. In deze blog lees je meer over de geschiedenis, de discussies en ons advies.

Geschiedenis

In de jaren ’50 werd aan alle scholen ‘schoolmelk’ geleverd. Het werd gesubsidieerd door de gemeente, met als belang om kinderen te voorzien in alle goede voedingsstoffen. Dit werd gedaan omdat kinderen in de jaren ’30 en ’40 niet goed waren gegroeid door slechte voeding. Een logisch gevolg van de crisis en de Tweede Wereldoorlog. Ze aten te weinig eiwit en andere voedingsstoffen. In de jaren ’70 kwam daar nog bij dat het handig was om de boeren die veel melk produceerden zo een handje te helpen. De zuivelindustrie ging ook veel reclame maken en kregen bijna een half miljoen kinderen zo ver om lid te worden van de ‘Brigade der Melkvaarders’. Met als gedachte: ‘’Met melk haal je kracht en energie om wat te bereiken in je leven’’.

Eind jaren ’70 ontstond er een epidemie van hart- en vaatziekten. De oorzaak bleek een te hoog cholesterol en in volvette zuivel zit veel verzadigde vet. Dat heeft een slechte invloed op je cholesterol. Nu werden magere melkproducten het advies. Maar al het vet dat uit de melk gehaald werd, kwam wel in andere zuivelproducten terug zoals in toetjes, ijs en taarten. Het tekort aan smaak van de magere producten werd onder andere opgevangen door het gebruik van meer suiker. Inmiddels weten we dat dat ook niet echt een goede oplossing was.

Zuivel een goede bron

De zuivelindustrie trekt nu ook nog gezamenlijk op in campagnes. Zuivel is in de gemiddelde Nederlandse voeding de belangrijkste bron van calcium, fosfor, kalium en vitamine A, B2 en B12. 58% van de inname van calcium in onze voeding is afkomstig uit zuivelproducten. Van zink, jodium en magnesium is melk de op één na belangrijkste bron. Al deze vitamines en mineralen spelen een rol bij de botgezondheid, het gebit, de spieren en het zenuwstelsel. In de schijf van 5 van het Voedingscentrum staan ook zuivel, kaas en yoghurt. Daarnaast spelen de eiwitten in de zuivel ook een belangrijke bron voor het spierherstel.

Melk de witte sloper?

De meeste wetenschappers en voedingsdeskundigen stellen dus dat zuivel gezond is. Maar er zijn ook wetenschappers die volhouden dat zuivel  juist slecht voor je zou zijn. Het zou het lichaam verzuren en oorzaak zijn van botontkalking, prostaatkanker, eierstokkanker en ongezonde darmen. Vaak zijn die wetenschappelijk onderzoeken gebaseerd op onderzoek in Azië, waar lactose intolerantie veel vaker voorkomt. Maar dat zegt niets over het gebruik van zuivel in Nederland. In Azië kennen ze een hele andere culinaire geschiedenis. Daar wordt pittig eten bijvoorbeeld prima verdragen, ook door jonge kinderen. En daar kunnen wij weer minder goed tegen.

Daarnaast stellen de tegenstanders dat de zuivelindustrie een miljarden business is met een machtige lobby bij de overheid en het Voedingscentrum.

Zuivel zal de komende jaren nog wel onderwerp van verhitte discussies zijn en er zullen vast ook nog vele wetenschappelijke onderzoeken volgen!

Lactose- intolerant

5% van de mensen is lactose-intolerant. Ze krijgen bij het drinken van melk buikpijn, misselijkheid, kramp, winderigheid of diarree. Zij maken onvoldoende lactase aan en kunnen zuivel moeilijk verteren. Een eetpatroon zonder melk, yoghurt, kwark of zuivelproducten kan trouwens ook prima gezond zijn, als je er maar voor zorgt dat deze melkproducten worden vervangen door goede alternatieven zoals soja-producten, noten, zaden, gevogelte, ei of groene groenten. Eventueel kan ik daar bij helpen in een consult.

Advies

De aanbevolen hoeveelheid van 450 milliliter melk en 30 gram kaas per dag haalt de gemiddelde Nederlander niet. Dit zijn drie porties zuivel per dag volgens de Gezondheidsraad. Het daarbij om onbewerkte zuivel zoals melk, yoghurt, kwark en karnemelk. Dus geen gezoete toetjes of melkdrankjes. In het koelschap van de supermarkt is 70% van het zuivelaanbod bewerkt, met bijvoorbeeld suiker. Mijn advies: 2- 3 porties zuivel per dag past in een gezond voedingspatroon, maar koop dan wel de onbewerkte varianten!

Vol, halfvol of mager  

Alhoewel in volle zuivel meer verzadigd vet aanwezig is, is het volle product wel het meest natuurlijk. In een gevarieerd voedingspatroon met veel groente en weinig bewerkte suikers kan je lichaam dat wel aan. Deze producten verzadigen ook beter zodat je minder snel trek krijgt in ongezonde tussendoortjes. Maar als je wilt afvallen kun je natuurlijk tijdelijk magere producten gebruiken. Daarnaast heb je ook nog de keuze voor de gulden middenweg: halfvolle melk of yoghurt.