De zin en onzin van supplementen

Een vitamine C tablet in plaats van je stukje fruit, een portie vitamine D omdat de zon niet zo vaak schijnt, of gewoon een multivitamine. Voor de zekerheid. Want: Baat het niet, dan schaadt het niet, toch? Nederlanders besteedden vorig jaar 134 miljoen euro aan voedingssupplementen. Is gewoon gezond eten tegenwoordig niet meer genoeg? En waar komt toch die ‘meer is beter’ mentaliteit vandaan? We verdiepten ons in de zin en onzin van supplementen slikken.

Wat zijn vitamines en mineralen?

We beginnen bij de basis: Vitamines en mineralen. Ons lichaam heeft deze voedingsstoffen nodig om zichzelf in stand te houden. Vitamines eten wij via planten en dieren. Mineralen komen uit het water of de bodem en worden ook door planten of dieren opgenomen, die wij vervolgens weer eten. Vitamines kunnen verloren gaan, bijvoorbeeld bij het snijden, koken of verhitten van groenten en fruit. Vitamines worden onderverdeeld in de in vet- oplosbare vitamines; deze kan het lichaam in beperkte hoeveelheden zelf opslaan in de vetcellen van het lichaam en de in water- oplosbare vitamines; hier heeft het lichaam geen buffer van.

Aanbevelingen

Is het dan echt zo dat hoe meer vitamines en mineralen je binnenkrijgt, hoe gezonder je bent? Nee, zegt de Gezondheidsraad. Zij hebben namelijk in Nederland de ADH opgesteld: De Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid. Vanuit de Gezondheidsraad is er onderzoek gedaan naar wat van elke voedingsstof de meest optimale hoeveelheid is om dagelijks binnen te krijgen. Hun conclusie is dat als je gezond bent en een gezond, gevarieerd eetpatroon hebt je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt en daar geen supplement bij hoeft te slikken.

Sommige vitamines zijn zelf schadelijk als je er te veel van binnenkrijgt. Een te hoge dosis van Vitamine B6 kan bijvoorbeeld je zenuwstelsel aantasten!

Uitzonderingen

Natuurlijk zijn er een aantal uitzonderingen: Zwangere vrouwen of vrouwen die zwanger wensen te raken, die dienen extra foliumzuur te slikken. Ook zijn er extra richtlijnen voor het slikken van Vitamine D voor bijvoorbeeld kinderen, mensen met een donkere huidskleur, vrouwen van boven de 50 en iedereen boven de 70. Verder zijn er groepen mensen die een grote(re) kans lopen om een tekort te ontwikkelen. Dit geldt bijvoorbeeld voor vegetariërs en veganisten, maar ook voor mensen die ziek of bepaalde geneesmiddelen gebruiken. Neem dan supplementen na overleg met je arts en/of diëtist.

Natuurlijk of synthetisch 

Hoe zit dat dan met natuurlijke producten versus bewerkte producten? Het is lastig te geloven, maar de vitamines uit ‘echt’ voedsel worden op dezelfde manier herkent als vitamines afkomstig uit supplementen. Het draait allemaal om de chemische structuur van vitamines, die is tegenwoordig heel goed na te maken in het laboratorium. Vitamines D, B₅, B₆, foliumzuur en B₁₂ worden zelfs sneller opgenomen vanuit supplement vorm! Voor vitamine E geldt het omgekeerde. Moeten we dan massaal supplementen gaan slikken? Nee, want in je portie groente of fruit zitten veel méér goede stoffen dan alleen die ene vitamine.  

Orthomoleculaire voedingsleer

De orthomoleculaire voedingsleer valt onder de natuurgeneeskunde. Hierbij wordt er gestreefd naar een zo optimaal mogelijke concentratie aan voedingsstoffen in het lichaam. Naast biologische producten en producten zonder E- nummers, worden vitamines en mineralen in hoge doseringen aanbevolen. Deze voedingsleer gaat ervan uit dat we in principe onvoldoende vitamines en mineralen via voeding binnenkrijgen omdat de kwaliteit van voedingsstoffen in planten en dieren achteruit gaat, door o.a. een arme bodem. De orthomoleculaire voedingstherapeut of -arts kan je goed helpen en maatwerk leveren als je gezondheidsklachten en ervaart. Maar het is niet zo dat iedereen maar heel veel supplementen moet gaan slikken. Dat zou een hele dure hobby worden!

Sport

‘Maar ik sport drie keer per week, dan heb ik toch ook meer vitamines en eiwit nodig?’. Dit is een vraag die veel gesteld wordt in de praktijk. Inderdaad, je verbruikt meer energie als je sport en het is belangrijk dat je spieren goed herstellen. In principe kun je als recreatief sporter makkelijk voldoende vitamines uit je voeding halen. Weliswaar zal je behoefte iets hoger liggen, maar omdat je ook wat meer verbrandt en dus meer trek hebt, kun je dit prima uit je voeding halen. Dit ligt alleen anders bij topsporters. Bij hen is de behoefte zodanig verhoogd, dat ze het vaak lastig vinden om genoeg te eten. Voor deze kleine groep kunnen hulpmiddelen als eiwitshakes, proteïnerepen en ook supplementen een uitkomst zijn.

Neem gewoon een bakje kwark na het sporten: lekker en veel goedkoper!

Ons advies

Je wilt aan je gezondheid werken, super! Wat ons betreft kun je je het beste als eerst gaan focussen op het optimaliseren van je voedingspatroon. Voeding blijft namelijk de basis. Kijk eens goed naar wat je daarin nog kunt verbeteren voordat je aan supplementen begint. Het is namelijk niet persé nodig, die multivitamine bij je ontbijt.  Als jij het gevoel hebt een tekort van een bepaalde vitamine te hebben, bezoek dan een (orthomoleculair) huisarts of diëtist, die kan je vervolgens persoonlijk adviseren.